İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI TUNÇ SOYER: HÜKÜMETİN İZMİR'E HİÇ BORCU YOK MU?

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2023 yılı bütçesi 45 milyar 100 milyon TL olarak kabul edildi. Türkiye’de yaşanan ekonomik krize rağmen bütçenin yüzde 41’i yatırımlara ayrıldı. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2019 yılından beri İller Bankası’ndan aldığı 44 milyar TL’ye karşılık 66 milyar TL’lik yatırım yaptığını söyleyen Tunç Soyer, “İzmir’den kırk alıp bir veren anlayışın karşısında dimdik durduk. Bizim İzmir’e borcumuz hiç bitmez. Peki hükümetin hiç borcu yok mu” dedi. Tunç Soyer, önümüzdeki dönem uygulayacağı yeni programın 7 ana başlıktan oluşan omurgasını açıkladı. 2024 bütçesinin 7 hedefin sayısız ispatı ve müjdesiyle dolu olduğunu ifade eden Soyer, “Burada paylaştıklarımın hiçbiri ham bir hayal değil. İzmir’i Türkiye’ye ve dünyaya örnek olacak bir uyum şehri olarak tahayyül ediyorum” dedi. 

 

İzmir Büyükşehir Belediyesi Kasım ayı olağan meclis toplantısının 6’ıncı birleşimi, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer yönetiminde yapıldı. Meclis oturumunda İzmir Büyükşehir Belediyesinin 2024 Mali Yılı Bütçesi ve İzleyen Yıllar Bütçesi görüşüldü. Yaklaşık 7 saat süren oturum sonrası İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2024 yılı bütçesi 45 milyar 100 milyon TL olarak kabul edildi. Bütçenin yüzde 41’ine denk gelen 18 milyar 623 milyon TL’lik kısmı yatırımlara ayrıldı. Bütçe, Cumhuriyet Halk Partisi ve İYİ Parti’nin kabul, AK Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi’nin ret oylarına karşın oy çokluğuyla kabul edildi.

 

 

Başkan Tunç Soyer, konuşmasına 5 yıl boyunca görev yapan meclise teşekkür edip demokrasi vurgusu yaparak başladı. Soyer, “Bu şehrin belediye başkanı olma görevini yaklaşık beş̧ yıl önce göğsümde bir onur madalyası olarak taşımaya başladım. Birlikte, İzmir aşkıyla hiç yorulmadan çalıştık. 2019 yılında seçim beyannamemde yer alan 16 ana başlık altındaki 165 projeyi işte böyle bir ruh ve kararlılıkla uyguladık. Bugün, bu başlıklar altında vaat ettiğimiz 165 projeyi yüzde 87 oranında tamamlamış̧ olduğumuzu görmekten gurur duyuyorum. Çünkü inceleyin değerli arkadaşlar. Diğer belediyelerin karnelerini inceleyin. Göreceksiniz bunun ne kadar büyük bir başarı olduğunu.  Dahası, İzmir’in gelişen ihtiyaçları, deprem ve pandemi gibi nedenlerle 165 proje arasında yer almayan 15 proje daha başlattık ve tamamladık” diye konuştu. 

 

 

Görev süresi boyunca İzmir’in ve dünyanın eşi benzeri görülmemiş birçok kriz yaşadığına değinen Soyer, tüm bu krizlerin yanı sıra Türkiye’nin yaşadığı ekonomik krize rağmen İzmir’de yapılan tarihi yatırımları hatırlattı. Başkan Soyer, “Bugüne kadar hiç̧ yapılmamış̧ ölçekte altyapı hamleleri başlattık. Yaşayan Körfez Seferberliği ile İzmir Körfezi’nde koku sorununun ve kirliliğin sonunu getirdik. İzmir Tarımı’nda kuraklığa ve yoksulluğa savaş̧ açtık. Şehrimizin bereketine, üreticimizin alın terine, gençlerimizin umutlarına sahip çıktık. 2019 başından 2023 Eylül ayına kadar İzmir’de toplanan vergilerden Maliye payı ve İller Bankası payı olarak belediyemize toplam 44 milyar 700 milyon TL gönderilmiştir. 65 milyar lira değil.  Bu dönemde belediyemiz 27 milyar 100 milyon TL yatırım harcaması yapmıştır. 12 milyar ulaşım sisteminin işletilmesine yönelik ESHOT başta olmak üzere tüm işletmeci ulaşım şirketlerine ve İZTAŞIT’a destek sağlanmıştır. Bu dönemde personel gider ödemelerimiz 15 milyar 200 milyon TL’dir. Sadece bu üç kalemin toplamı 54 milyar 300 milyon TL’dir. Bunun dışındaki tüm gelirlerimizi kendi yarattığımız kaynaklar ile sağlıyoruz.  Nasıl mı? AAA, yani en yüksek kategorideki kredi notumuzla hayallerimizi gerçekleştirmek için gerekli fonları İzmir’e getirdik. Ekonomik zorluklara rağmen, uluslararası ölçekte sahip olduğumuz başarılar ve elde ettiğimiz itibar sayesinde İzmir’e görev süremizde 1 Milyar Euro çok düşük faizli ve uzun vadeli yatırım finansmanı kazandırdık. Bu sayede 2019 yılından bu yana İzmir’de 2 milyar 100 milyon Euro, yani bugünün rayiciyle 66 milyar liralık yatırım yaptık” şeklinde konuştu. 

 

 

Soyer, “İzmir’den kırk alıp bir veren anlayışın karşısında dimdik durduk. Milyarlarca liralık dev projeleri Belediyemizin kendi imkanlarıyla tamamladık.  Güneş balçıkla sıvanmaz. Koşullar ne kadar zor olursa olsun mazeret değil icraat ürettik. 7 gün 24 saat hizmet ilkesiyle çalıştık. Bu süreçte 2019 yılında İzmir için vaat ettiğimiz 165 projeden yedisini tamamlayamadık. Bunlardan bir tanesi Elektrik Fabrikası. Bu projeyi neden yapamadığımızı sanıyorum herkes biliyor. Diğer bazı projelerin gerçekleşememe nedenleri de buna benziyor. Elbette yılmadık. Ya bir yol bulduk ya da bir yol açtık. İzmir’e yeni hizmetler kazandırdık. Ulu Önderimizin ‘Her fabrika bir kaledir’ sözünden aldığımız ilhamla, Şaşal Su Fabrikası, Bayındır Süt İşleme Fabrikası, İzDönüşüm Fabrikası ve Ödemiş Et Entegre Tesisi olmak üzere şehrimize dört Cumhuriyet kalesi kazandırdık” ifadelerini kullandı. 

 

 

Soyer, “Bu akşam, şayet bir kere daha İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı seçilirsem İzmir’de uygulamak istediğim yeni programın omurgasını burada ilk defa sizlerle paylaşmak istiyorum. Bir yandan gelecek dönemin hedeflerini anlatırken, diğer yandan geçtiğimiz beş yılda bu doğrultuda tamamladığımız bazı çalışmalara da referanslar vereceğim. Ben, Seferihisar'daki on yıllık, İzmir Büyükşehir’deki beş yıllık ve Avrupa Konseyi başta olmak üzere uluslararası kuruluşlardaki tecrübelerim doğrultusunda İzmir’i Türkiye’ye ve dünyaya örnek olacak bir uyum şehri olarak tahayyül ediyorum” diye konuştu.

 

 

Yeni dönem seçim beyannamesinin yedi ana başlığı olduğunu ifade eden Soyer, “Bu vizyonumuz bir ayağıyla kendi aramızdaki uyuma yaslanıyor. Diğer yanıyla tüm fiziki ve beşeri sermayemizin temel kaynağı olan doğaya uzanıyor. Vizyonumuzu oluşturan diğer bir özellik geçmişimizle, köklerimizle olan güçlü bağlarımız. Ve son olarak daima yenilenen, dönüşen, yani değişimle uyumlu bir İzmir için çalışıyoruz. Böyle bir şehre kavuşmanın yeni dönem seçim beyannamemi de oluşturan yedi ana başlığı var. Bir ‘Güvenli Yaşam’, iki ‘Refahın Büyümesi ve Adil Dağılımı’, üç ‘Yerel Demokrasi’, dört ‘Sosyal Gelişme’, beş ‘Doğayla Uyum’, altı ‘Geçmişten Öğrenmek’ ve yedi ‘Geleceğin İnşası’.  Yani şunu demek istiyorum; bu şehirde her şeyden önce vatandaşlarımızın can güvenliği olmalı. Bu, elli yılı aşkın süredir ihmal edilmiş altyapı yatırımlarımızın, kentsel dönüşüm hamlemizin ve devasa ulaşım projelerimizin devam etmesi anlamına geliyor.  Bununla beraber her bir İzmirlinin refahını büyütmek ve bu şehrin ekonomik gücünün adil dağılımını sağlamak zorundayız. Burada ülkemizin en temel sorunu olan gelir adaletsizliğini çözmek için bir yerel yönetim olarak yapmamız gerekenleri kastediyorum” dedi. 

 

 

İzmir’in beş yıldır demokrasi ve ortak akılla yürütüldüğünü söyleyen Soyer, “Bir sonraki hedefimiz insana yatırım. İzmir’i kent ölçeğinde geliştirmekle yetinemeyiz. En arkada olanı en ileriye, en dezavantajlı olanı en yukarıya ve dört başı mamur olanları da çok daha iyi noktalara taşımak zorundayız. Bu da ancak sosyal gelişmeye, yani eğitime, sanata, yardımlaşmaya, spora ve elbette çocuklara, gençlere yönelik icraatlarla mümkün olabilir. Yeni dönemde bu çalışmalarımızı daha da öne çıkararak İzmir’in sosyal gelişmesini teminat altına alacağız. Beşinci hedefimiz ise bizi çağımızın en temel zorunluluğu olan doğayla uyuma taşıyor. İzmirlilere daha çok beton veya kirli bir körfez değil, parklarıyla, yollarıyla ve tüm kamusal alanlarıyla nefes alıp veren bir şehir lazım. Bu konuda İzmir’de görülmemiş yatırımlar yaptık. Çalışmalarımızla dünyaya örnek olmaya devam edeceğiz” diye konuştu. 

 

 

Soyer, “Bizim rehberimiz, yalnızca bugünün sığ menfaat ilişkileri olamaz. Bugün dediğimiz şeyin bir kolu geçmişe diğer kolu ise geleceğe uzanıyor. Bu nedenle geçmişimizden ilham almaya ve toplumun tüm kılcallarıyla birlikte geleceği inşa etmeye devam edeceğiz. Bir yandan somut ve soyut kültür mirasımızı korurken öte yandan en yeni teknolojileri İzmir’e kazandıracağız. Burada sizinle paylaştıklarımın hiç biri ham bir hayal değil. Elinizdeki kitapçık bu yedi hedefe doğru giden yolculuğumuzun sayısız ispatı ve müjdesiyle doludur. Halkımız takdir eder ve yeniden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı seçilirsem İzmir için başlattığımız kısa, orta ve uzun hizmet seferberliğini canla başla sürdürmeye devam edeceğim” ifadelerini kullandı. 

 

 

Soyer, asfalt, alt ve üstyapı yatırımları, otopark fonu gibi meclis oturumunda İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne yöneltilen eleştirilere sayılarla ve projelerle yanıt verdi. Yeşil alan eleştirilerine Fırat Yaşayan Parkı ile örnek veren Başkan Soyer, “Buca Cezaevi alanına da şahane bir rekreasyon alanı geliyor” dedi.  

 

 

Soyer, Sayıştay eleştirilerine ise, “Sayıştay meselesinde kara kaplı dosya gösterildi. 100 binlerce işlem yapmış o dosyadaki maddeler tahmin edeceğiniz gibi minimum usul hataları. Bir zimmet ya da suç söz konusu değil. Bir yolsuzluk söz konusu değil. Sımsıkı arkasında durabilirsiniz. Hepsinin cevabı var”  şeklinde konuştu. 

 

 

Soyer, “İzmir’e borçlusunuz diyorsunuz. Bizim borcumuz İzmir’e hiç bitmeyecek. Peki, bu hükümetin bu şehre hiç borcu yok mu? İzmir’de 2019 -2023 tarihleri arasında 890, 9 milyar lira vergi toplanmış. 44,7 milyar lira İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne aktarılmış. Merkezi idarenin yaptığı yatırım 20,6 milyar. Yani yıllardır devam eden 40’a 1 olan oran 43’e 1 olarak devam etmiş. Sizler aynı zamanda İzmir Büyükşehir Belediyesi meclis üyesisiniz. Kaygılarınızı anlıyorum ama İzmir’in haklarının savunması konusunda da hırslı ve takipçi olmanızı rica ediyorum” ifadelerini kullandı. 

 

 

2024 bütçesinin yüzde 41’inin yatırıma ayrılmış olmasından dolayı gurur duyduğunu söyleyen Soyer, “Bugün sizlerin onayıyla yürürlüğe girecek olan bütçe tasarısı ve performans programı İzmir’i burada bahsettiğim ufka bir adım daha yaklaştıran bir geçiş planı olarak hazırlanmıştır. Mazbatamı aldığım günden bu yana, 5 yıl boyunca İzmir’in bu egemenlik meclisinde çok değerli bir şeyi başardık. Farklılıklarımızla uyum içerisinde, ortak bir amaç doğrultusunda çalışabilmeyi. Beş yıldır aldığımız kararların yüzde 90’ından fazlası oy birliği ile alındı. Dün olduğu gibi, yarın da İzmir için aşkla çalışacağız. Hiç kuşkunuz olmasın. Çalıştıkça büyüdü aşkımız. Cumhuriyetimizin 100. yaşında kurtuluşun ve kuruluşun şehri olan bu şehrin güzel insanlarıyla, Cumhuriyetimizi ve onun erdemlerini ikinci yüzyılına gururla taşıyacağız. Biz Cumhuriyetiz. Biz Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir’iyiz. Bu ülke ve bu şehir için aşkla çarpan dört buçuk milyon yüreğiz. İzmir biziz. Daima Cumhuriyet,  daima demokrasi, daima İzmir” ifadelerini kullandı. 

 

Soyer geride kalan 4 buçuk yıllık çalışma yılının ardından tüm meclis üyelerini ayakta alkışladı. 

 

 

Soyer konuşmasının son bölümünde 2019 yılından beri İzmir’e yapılan yatırımlar hakkında bilgi verdi. Başkan Soyer’in konuşmasının satır başları şu şekilde; 

 

• Körfez’e açılan yaklaşık 300 kilometrelik yağmur suyu hattını tamamladık.

• İzmir tarihi boyunca yapılan yağmur suyu hattının yüzde 50'sini yalnızca 4 yılda yaptık.

• İzmir’in 30 ilçesine yayılan bu hareketle şehrimizdeki binlerce yapının deprem karnesini çıkarıyoruz. 

• İzmir’in tam 6 bölgesinde 8 etap halinde, 820 bin metrekarelik dev bir alanda şehrimizin depreme dayanıklı, yeni mahallelerini kuruyoruz. Gaziemir, Ege Mahallesi, Uzundere, Ballıkuyu, Çiğli Güzeltepe ve Örnekköy’de dönüşüm etaplar halinde, aynı anda başladı ve devam ediyor.

•Halk Konut Kooperatifleri modeliyle, belediyemiz garantörlüğünde vatandaşlarımızı kendi binalarının müteahhitti haline getirdik. Kooperatifçilik modelini bina ölçeğinde kentsel dönüşüme taşıdık.. Türkiye’ye örnek olan bir kooperatifçilik modelinin temellerini attık.

• Bugüne kadar toplamda 49 kruvaziyer gemisini, 69 bin yabancı yolcusuyla İzmir’de ağırladık. 

• Yaz sezonu boyunca devam eden İzmir - Midilli seferlerimizi başlattık. 

• İzmir’in tarihi kent merkez Kemeraltı ve bağlantı noktalarını Tarihi Liman Kenti başlığıyla UNESCO Dünya Mirası geçici listesine dahil ettik.

• Şehrimize yeni rotalar ve turizm ofisleri kazandırdık.

• İZFAŞ’ın  düzenlediği fuarlarımızın sayısını 11’den 35’e çıkardık. Avrupa’nın 9 farklı noktasında şehrimizi tanıtmak amacıyla İzmir ofisleri kurduk.

• 2022 yılında turizmde tüm zamanların rekorunu kırarak 2 milyon 153 bin 881 turisti ağırladık. 

• “Başka Bir Tarım Mümkün” felsefesiyle yürüttüğümüz İzmir Tarımı programımızı İzmir’in refahını büyütmedeki en büyük kalemiz haline getirdik. 

• İzmir Tarımı Geliştirme Merkezi’ni (İZTAM) kurduk. 

• İzmir’de 5117 çobanımızdan alım garantisiyle aldığımız sütleri Cumhuriyetimizin 100. yaşına armağan ettiğimiz Bayındır Süt Fabrikamızda işliyor, dünya pazarına sunuyoruz. 

• İzDönüşüm tesisimizde İzmir’in atıklarını İzmir’in ekonomisine kazandırırken, sokak toplayıcısı emekçilerimizi de istihdam ediyoruz. 

• Yüzde 12 ile aldığımız Narlıdere Metrosu’nu 7 Şubat 2024’te açıyoruz. Çiğli Tramvayı’nı da 14 Şubat’ta açıyoruz.

• Buca Metrosu’nun temelini attık ve çalışmalara ivedilikle başladık. 

• 2026 yılı Avrupa Gençlik Başkenti unvanı için şehrimizin gençleriyle birlikte başvurumuzu yeniledik ve finale kaldık. 

• Çocuk Belediyesiyle dünyayı çocuklarımızın gözünden gördüğümüz bir belediyecilik anlayışıyla İzmir’i bir çocuk kenti yapıyoruz.

• Örnekköy Yerleşkesi’nde açtığımız Anahtar Kadın Çalışmaları Bütüncül Hizmet Merkezimizde kadınlara istihdama yönelik kurslar veriyoruz.

• 2019 yılında Sosyal Hizmetler Dairemizin bütçesi 202 milyon TL iken bu yıl 937 milyon TL kullandık, 2024 içinse 1.9 milyar öngördük. 2023’teki artış oranı tam beş kat oldu. 2024’de ise Sosyal Hizmetler Dairemizin bütçesini görev başlangıcıma göre 10 kat artırıyoruz. 

• Düzenli sosyal yardım yaptığımız hane sayısı da 17 binden 80 bine yükseldi. 2019’dan bugüne 564 bin 289 vatandaşımızın kapısını tam 8 milyon 927 bin kere çaldık ve sosyal yardımlarımızı ulaştırdık.

• 2024 yılı sonunda İzmir için vaat ettiğimiz 35 Yaşayan Parkımızın hepsini tamamlayarak şehrimizde kişi başına düşen yeşil alan miktarını 30 metrekareye çıkarıyoruz. Şu an bu rakam 25 metrekare. 

• Yaşayan Körfez Seferberliği için ayırdığımız bütçe 11 milyar 95 milyon lira. Bugün geldiğimiz noktada İzmir Körfezi’nin en büyük sorunlarından biri olan koku sorununu kalıcı bir şekilde çözdük.

• UNESCO programıyla, Tarihi Liman Kenti başlığıyla İzmir’in kalbi Kemeraltı, Kadifekale ve Basmane bölgesi UNESCO Dünya Mirası geçici listesine dahil edildi. Şehrimizde, UNESCO alanlarının sayısını 2’den 6’ya çıkarmak için çalışıyoruz.

• 2022’de Tarihi Kemeraltı Çarşısı’nda altyapı ve üst yapı yenileme çalışmalarımıza başladık ve tamamlanma aşamasına geldik. Şu ana kadar Kemeraltı’nın altına 700 milyon liranın üzerinde yatırım yaptık. 

• CittaSlow Metropol Programı’nı dünyada ilk defa İzmir’de uygulayarak bu doğrultudaki temel adımlarımızdan birini attık.

 

 

Bütçe hakkında konuşan CHP Grup Başkan Vekili Murat Aydın, “Genel bütçeden, belediyeler birliğinden, bakanlıklardan bırakın hibeyi kredi bulmakta bile güçlükler yaşıyoruz.  İzmir ödediği verginin karşılığını alamayan bir şehirdir. İzmir 3’üncü sırada vergi öderken bunun karşılığını alamamaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2024 bütçesi 45 milyar lira. Bu bütçenin yüzde 41’ini yani yaklaşık 18 milyar lirasını yatırıma ayırıyor. Sadece İzmir Büyükşehir Belediyesi bütçesinden bahsediyorum, İZSU, ESHOT gibi şirketlerin bütçesinden bahsetmiyorum. Merkezi idarenin 2024 bütçe kanun teklifi, gelirin 8 trilyon 437 milyar, giderin 11 trilyon 89 milyar olduğu yani yaklaşık 2 buçuk trilyonluk açığı finansmanla karşılayacağını öngören bir bütçe. Gider bütçesinde küsurat olarak söylediğim 89 milyar bile bizim bütçemizin iki katı. Genel bütçenin ne kadara yatırıma ayrılıyor?  2024 genel bütçesinin yani 11 trilyon 89 milyarlık bütçenin sadece yüzde 14’ü yatırımlara ayrılıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi yüzde 41’ini yatırıma ayırıyor. Genel bütçe yüzde 14 yatırıma ayırırken İzmir’e ne yapıyor. 2023 yılında İzmir’e 8 milyar 500 milyon lira kamu yatırımı yapılmış. Tüm kamuda. Bunun 4 milyar 800 milyonunu İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İZSU yapmış. 600 milyon lirasını diğer belediyeler yapmış. Sadece 3 milyar 100 milyon lirasını merkezi hükümet yapmış. Bu şu demek İzmir’de kamunun harcadığı her 100 liranın 56 lirasını belediyeler harcamış” diye konuştu.

 

Meclis oturumunda İzmir Büyükşehir Belediyesi CHP Meclis Üyesi ve Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Bülent Sözüpek, bütçe ve performans raporu hakkında bilgi verdi. Sözüpek, “Gelir bütçemiz 45 milyar 100 milyon TL’dir. Gider bütçemiz ise 39 milyar 800 milyar TL’dir. Arada kalan 5 milyar 300 milyon TL’lik fark ise finansman bütçemizden oluşmaktadır” ifadelerini kullandı.