Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda bütçe görüşmelerinde; "2003-2023 yılları arasında ulaştırma ve haberleşme alanında, güncellenen emtia fiyatlarını dikkate aldığımızda 250 milyar dolar yatırım yaptık. Bugüne kadar 42 milyar dolar tutarında kamu özel iş birliği projesini hayata geçirdik. 6 milyar dolar tutarındaki projelerimizin de yapımı devam etmektedir" dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, bugün Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve bağlı kuruluşların 2024 yılı bütçe teklifi, kesin hesap ve Sayıştay raporları görüşülüyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, bakanlığın bütçesine ve faaliyetlerine ilişkin yaptığı sunumda şunları söyledi:
"KARA YOLUDA YILLIK YÜK TAŞIMACILIĞI PAYINI AZALTARAK DEMİR YOLU PAYINI ARTIRACAĞIZ"
"Ülkemiz Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının kesiştiği stratejik bir bölgede bulunuyor. Sadece 4 saatlik uçuş süresiyle yaklaşık 1,4 milyar insanın yaşadığı, 40 trilyon 400 milyar dolar Gayri Safi Milli Hasıla’ya sahip 67 ülkenin merkezi konumundayız. Ülkemizin dünyaya entegre olduğu uluslararası kara yolları koridorlarının ülkemizden geçen kesimi yaklaşık 13 bin km’dir.
Bakü-Tiflis-Kars demir yolu ile Çin’den ülkemize ulaşan yeni ipek yolunu Marmaray üzerinden Avrupa’ya bağlıyoruz. Azerbaycan ile ülkemiz arasındaki mesafeleri kısaltacak olan Zengezur Koridoru ile Bakü Limanı doğrudan ülkemize bağlanacaktır. Hindistan, Doğu Asya ve Basra Körfezi üzerinden Irak’a gelecek yükleri Avrupa’ya ulaştıracak Kalkınma Yolu projesinde çalışmalar devam etmektedir. Ülkemizden geçen 2 bin 88 km demir yolu bağlantısı için 615 km yeni hat, bin 912 km kara yolu koridoru içinse 320 km yeni otoyol yatırımı planladık. 2053 net sıfır emisyon hedefimiz kapsamında kara yolunda yıllık yük taşımacılığı payını azaltarak demir yolu payını artıracağız. Geçtiğimiz 21 yılda hayata geçirdiğimiz mega projeler ile yaklaşık 25 milyon ton karbondioksit emisyonunda azalıma bağlı olarak toplam 204 milyon dolar fayda sağlanmıştır.
2003-2023 yılları arasında ulaştırma ve haberleşme alanında, güncellenen emtia fiyatlarını dikkate aldığımızda 250 milyar dolar yatırım yaptık. Bugüne kadar 42 milyar dolar tutarında kamu özel iş birliği projesini hayata geçirdik. 6 milyar dolar tutarındaki projelerimizin de yapımı devam etmektedir. Demir yollarının 2013 yılındaki payı yüzde 33 iken, 11.Kalkınma Planı döneminde bu oranı ortalama yüzde 45,2’ye yükselttik. 2023 yılında Bakanlığımız bünyesindeki tüm sektörlere 192 milyar 795 milyon TL yatırım ödeneği ayrılmıştır. Önümüzdeki 3 yıllık dönemi kapsayan orta vadeli plan hedeflerimiz doğrultusunda 2024 yılında demir yolu yatırımlarının payı yüzde 49 olacaktır. Yatırım portföyümüzde 2 bin 747 proje vardır. 2053 vizyonumuzla ülkemizin ihtiyaç duyduğu ulaştırma ve altyapı yatırımlarını önümüzdeki 30 yıl için planladık. Demir yolu taşımacılık sektöründe serbestleşmeyi sağladık. Demir yolu sektöründe tüm raylı sistem araçlarının milli ve yerli imkanlarla tasarımı ve üretiminin gerçekleştirilmesine öncelik veriyoruz. Yüzde 70 yerlilik oranı ile üretilen milli sürücüsüz metro aracımız Gebze-Darıca hattımızda raylara indirilmiştir.
"DEMİR YOLU YATIRIMLARIMIZ İÇİNDE KENT İÇİ RAYLI SİSTEM PROJELERİNİ DE HAYATA GEÇİRİYORUZ"
2009 yılında dünyada hızlı tren işletmeciliğine geçen 8. ülke olarak; Ankara-Eskişehir-İstanbul, Ankara-Konya-Karaman ve Ankara-Sivas hatlarında hızlı tren işletmeciliği sunmaktayız. Toplam 80 milyon yolcu seyahat etmiştir. Demir yolu yatırımlarımız içinde kent içi raylı sistem projelerini de hayata geçiriyoruz. Ülkemiz genelindeki mevcut 922 km’lik şehir içi raylı sistem hattının 395 km’si Bakanlığımızca yapılmıştır. Bakanlığımızca İstanbul, Kocaeli, Bursa ve Konya illerimizde yapımı devam eden 120 km, planlama aşamasında ise 374 km hattımız bulunmaktadır. Marmaray sayesinde Gebze’den Halkalı’ya kadar ulaşım sağlanabilmekte ve şehirler arası hızlı tren ve yük trenleri artık Avrupa yakasına geçiş yapabilmektedir. Bugüne kadar 1 milyarın üzerinde yolcu Marmaray’ı kullanmıştır. Başkentray günde 133 sefer ile ortalama 56 bin 735 yolcuya, İzban günde 250 sefer ile ortalama 229 bin yolcuya, Gaziray günde ortalama 6 bin 157 yolcuya hizmet vermektedir.
201 km uzunluğundaki Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli arasında hızlı tren hattı çalışmaları devam etmektedir. Proje tamamlandığında, Ankara-Bursa ve Bursa-İstanbul 2 saat 15 dakika olacaktır. Ankara-İzmir mevcut demiryolu 824 kilometreden 624 kilometreye inerek seyahat süresi yaklaşık 3 buçuk saate düşecektir. 313 km uzunluğundaki Mersin-Adana-Osmaniye ve Gaziantep hızlı tren hattı ile Adana-Gaziantep arasında seyahat süresi 2 saat 15 dakikaya inecektir. 229 km’lik Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Hattı ile yolcu seyahat süresi 1.5 saate; yük taşıma süresi ise 2.5 saate düşecektir. Mevcut hat kapasitesi 4 kat artacaktır.
"'ANA YURDUMUZUN DEMİR AĞLARLA ÖRÜLMESİ' VİZYONUYLA YENİ DEMİR YOLU PROJELERİNE HIZLA DEVAM EDİYORUZ"
'Ana yurdumuzun demir ağlarla örülmesi' vizyonuyla yeni demir yolu projelerine hızla devam ediyoruz. Ankara-İstanbul Süper Hızlı Tren Projesi 344 km olup, saatte 350 kilometre hıza ulaşacak trenlerimizle seyahat süresini 80 dakikaya indireceğiz. Gebze-Yavuz Sultan Selim Köprüsü-Çatalca demir yolu hattının yapılmasıyla Asya ile Avrupa arasında kesintisiz olarak yüksek kapasiteli yük ve yolcu taşıması yapılacaktır. Orta Koridor'un güzergahlarından Zengezur Koridoru’ndan geçecek demir yolunun ülkemiz sınırlarındaki 224 km’lik bu kesimin ihalesini yaptık.
Ankara ile Karadeniz’i hızlı trenle buluşturacak olan Kırıkkale-Çorum-Samsun Hızlı Tren Hattımızın da planlama çalışmaları devam etmektedir. Aksaray-Ulukışla-Yenice Hızlı Tren Hattı ile ana yük koridorunda kuzey güney aksında ihtiyaç duyulan kapasite temin edilmiş olacaktır. Divriği-Kars-Hudut Demir yolu Hattı Rehabilitasyonu ile hat tamamen modernize edilecektir. Lojistik sektöründe demir yolu kullanımını arttırma hedefimiz kapsamında, Çukurova Bölgesi’nde yer alan liman sanayi ve serbest bölgelerin iltisak hattı bağlantılarını planladık. Karadeniz doğal gazı rezerv alanına hizmet eden ve bölgenin kalkınmasında önemli rol oynayacak Filyos Limanı ve Filyos Endüstri Sanayi Bölgesi İltisak Hattı Bağlantısı projemizin de planlama çalışmaları devam etmektedir. Dörtyol- Hassa Otoyol ve Demir yolu Bağlantısı Projesi ile bölgenin ihtiyaçlarını karşılamayı hedefliyoruz. Karadeniz Sahil Demir yolu Projesi’nin etüt proje çalışmalarını 2024 yılında başlatmayı planlıyoruz.
"ÜLKEMİZİN HER BÖLGESİNDE İHTİYAÇLAR DOĞRULTUSUNDA BİSİKLET YOLLARININ YAPIMINI DA GERÇEKLEŞTİRİYORUZ"
Ülkemizin her bölgesinde ihtiyaçlar doğrultusunda bisiklet yollarının yapımını da gerçekleştiriyoruz. 2035 yılında her iki araçtan birinin elektrikli olması ve paylaşımlı seyahat oranının yüzde 14 olması beklenmektedir. Hasdal-İstanbul Havaalanı arasında Kooperatif Akıllı Ulaşım Sistemi ile araç-araç, araç-altyapı haberleşmesi gibi yenilikçi teknolojilerin uygulamasını gerçekleştireceğiz. Kara yollarımızda, inşasını bitirdiğimiz 2 bin 282 km fiber optik kablo uzunluğunu 6 bin 631 km’ye yükselteceğiz. 12. Kalkınma Planımız doğrultusunda 2028 yılında bölünmüş yol ağımızı 31 bin 250 km'ye, 2053 hedefimiz kapsamında ise 38 bin 60 km’ye yükseltmeyi planlıyoruz. 2028 yılına kadar bin 6 km yeni otoyol yatırımı gerçekleştireceğiz. 308 km yeni otoyolun yapılmasıyla Marmara Ringi bin 255 km uzunluğa ulaşacaktır. Elektronik Takip ve Denetim Sistemi ile ülkemizde kara yolu taşıma faaliyetinde bulunan firmalar elektronik olarak takip edilerek kayıt altına alınmaktadır.
Otoyol hedeflerimiz kapsamında; 163 km uzunluğundaki Aydın-Denizli Otoyolu’nun 89 km’si geçtiğimiz günlerde trafiğe açılmıştır. Otoyolun tamamı 2024 yılında işletmeye açılacaktır. Kuzey Marmara Otoyolu’nun önemli bir kesimi olan 45 km uzunluğundaki Nakkaş-Başakşehir otoyolunun yapımına hızla devam ediyoruz. Sarıyer -Kilyos tünelinin hayata geçirilmesiyle Sarıyer’e ulaşım süresi ortalama 35 dakikadan 5 dakikaya inecektir. Toplam 440 km’lik Akdeniz Sahil Yolu’nun tamamlanmasıyla; Mersin-Antalya arası seyahat süresi 4 saatin altına düşecektir. Son yıllarda mega otoyol projelerimiz, uluslararası yol otoriteleri tarafından ödüllendirilmiştir. 1915 Çanakkale Köprüsü’nün yıl içinde aldığı Uluslararası Köprü ve Yapı Mühendisliği Birliği (IABSE) Proje ve Teknoloji Ödülü dahil değişik zamanlarda 23 defa ödüle layık görüldüğünü özellikle belirtmek isterim. Bu ödüllere bu sene yenilerini ekledik. 2023 IRF Global Başarı Ödülleri kapsamında; Zigana Tüneli 'Yapım Metodolojisi', Eğiste Hadimi Viyadüğü 'Kalite Yönetimi' kategorisinde birinci seçilmiştir.
"ŞUBAT DEPREMLERİNDE, HAVA YOLLARIMIZI AFET LOJİSTİĞİNDE ETKİN VE HIZLI BİR ŞEKİLDE KULLANARAK 720 BİN VATANDAŞIMIZI BÖLGEDEN TAHLİYE ETTİK"
Asrın felaketi olan 6 Şubat depremlerinde, hava yollarımızı afet lojistiğinde etkin ve hızlı bir şekilde kullanarak 720 bin vatandaşımızı bölgeden tahliye ettik. Hava yolu sektörüne ilişkin ulaştığımız hedefler ve göstergeler ekranda görülmektedir. 2003 yılında 489 olan toplam hava aracı sayısı yüzde 270 artışla günümüzde bin 821’e ulaşmıştır. Bugün hava ulaştırma işletmeleri sayımız toplamda 228’dir. Ülkemiz, toplam yolcu trafiği sıralamasında; Avrupa ülkeleri arasında 2019 yılında 5. sıradan 2022 yılında 3. Sıraya, dünyada ise 10. sıradan 6. sıraya yükselmiştir. İstanbul Havalimanı Avrupa’da 1., dünyada 7. sırada, Antalya Havalimanı Avrupa’da 10., dünyada 41. sırada, Sabiha Gökçen Havalimanı ise Avrupa’da 11., dünyada 43. sırada yer almıştır. 2003 yılında 26 olan iç hat uçuş noktası sayısı 2023 yılında 57’ye ulaşmıştır. 2003 yılında 50 ülkede 60 noktaya uçuş gerçekleştirilirken, uçuş ağımıza 283 yeni nokta ekleyerek 2023 yılında uçuş ağımızı 130 ülkede 343 noktaya yükselttik. Hava yollarında dünyanın önde gelen transit merkezlerinden biri olmaya başlayan ülkemizde, 21 yılın sonunda Hava Ulaştırma Anlaşması yaptığımız ülkelerin sayısını 81’den, 173’e çıkmıştır.
2018 yılında hizmete açtığımız İstanbul Havalimanı ile birlikte ülkemiz dünyanın bölgesel transit merkezlerinden biri haline gelmiştir. Gayri Safi Milli Hasıla’ya etkisi 23 milyar 750 milyon avro ekonomik etki sağlayan İstanbul Havalimanımızda, açıldığı günden bugüne 177 milyonu aşkın yolcu trafiği gerçekleşmiştir. Çukurova Bölgesel, Yozgat ve Bayburt – Gümüşhane Havalimanları ile yenilenen Trabzon Havalimanı’nda yapım çalışmalarımız devam etmektedir. Kamu Özel İş birliği ile inşa edilen Çukurova Havalimanımızı 2024 Ocak ayı içerisinde açmayı hedefliyoruz. Yozgat ile Bayburt-Gümüşhane havalimanlarımızı da 2025 yılı içerisinde hizmete alacağız. Trabzon Yeni Havalimanı proje çalışmaları hızla devam etmektedir. Sabiha Gökçen Havalimanımızın kapasitesini iki katına çıkaracak ikinci pist inşaatını tamamladık. Yakında hizmete alıyoruz. Esenboğa Havalimanı kapasitesini üçüncü pisti yaparak 30 milyon yolcuya, Antalya Havalimanı’nı ise 80 milyon yolcuya yükseltiyoruz. Yeni yapılan Kayseri havalimanı terminal binası ile yıllık kapasite 5,5 milyondan 8 milyon yolcuya yükseldi. Yıllık 2,5 milyon yolcu kapasiteli Malatya Havalimanı Yeni Terminal Binası’nı 2025 yılında tamamlamayı planlıyoruz.
"İNSANSIZ HAVA ARAÇLARIMIZIN SAYISI 70 BİN 589’A, İHA PİLOT LİSANSINA SAHİP KİŞİ SAYISI İSE 1 MİLYON 466 BİNE YÜKSELDİ"
İnsansız hava araçlarımızın sayısı 70 bin 589’a, İHA pilot lisansına sahip kişi sayısı ise 1 milyon 466 bine yükseldi. 2002 yılında 149 olan liman sayımızı 217’ye yükselttik. Limanlarımızda 2002 yılında 186 milyon ton olan elleçlenen yük miktarı, 2022 yılında yaklaşık 543 milyon ton olmuştur. Limanlarımızın sayısını 2053 hedeflerimiz doğrultusunda 255’e yükseltmeyi hedefliyoruz. 2021 yılında hizmete aldığımız Filyos Limanı, Karadeniz doğal gazının ekonomiye kazandırılmasında en önemli lojistik desteği sunmaktadır. Kamu özel işbirliği ile ülkemize 740 bağlama kapasiteli yat limanı kazandırdık. Kaş Yat Limanı, Antalya’yı yat turizmi açısından yeni bir cazibe merkezine dönüştürdü. 330 yat bağlama kapasitesi bulunan Yeni Foça Yat Limanımızı geçtiğimiz ay hizmete aldık. Devam eden yatırımlarımızdan; Tersane İstanbul projemizi, 2024 yılında tamamlamayı hedefliyoruz. Yılda 30 milyon ziyaretçi beklenen projeyle aynı zamanda 1.8 km’lik sahil hattını İstanbul’a kazandırıyoruz. Demre Yat Limanımızın altyapı çalışmalarını tamamlayarak üstyapısı ihalesini kamu özel iş birliği modeliyle yaptık. Deprem nedeniyle hasar gören İskenderun balıkçı barınağı ve sahil tahkimatı onarımı işlerini 2024 yılında tamamlamayı hedefliyoruz. İklim değişikliğinin etkisiyle yaşadığımız sel felaketlerine karşı Abana sahillerinin korunması için sahil tahkimatı çalışmalarına da devam etmekteyiz.
Karadeniz’deki ticaretin gelişmesine büyük katkı sağlayacak, Rize İyidere Lojistik Limanı’nın yapımına devam ediyoruz. 150 yat kapasiteli Aydıncık Yat Limanı’nın altyapı çalışmalarını tamamladıktan sonra kamu özel işbirliği modeli ile üst yapı inşasına başlıyoruz. Planlanan Mersin ve Adana limanlarının, etüt proje, ÇED ve fizibilite çalışmaları yürütülmektedir. İstanbul Boğazı’nı kullanan gemilerin her geçen yıl boyutu büyümekte, sayısı artmaktadır. Ulusal Otomatik Tanımlama Sistemi’nden alınan görüntüde görüldüğü üzere İstanbul Boğazı üzerinde çok yoğun bir gemi trafiği olduğu gözlenmektedir. Gemi geçişlerinde ortalama bekleme süresi 14 saati bulmakta, önümüzdeki yıllarda 4-5 gün olacağı tahmin edilmektedir. 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi hükümlerinde belirtilen 'Altın Frank' biriminde son iki yılda yapılan güncellemeler ile boğaz geçişinden sağlanan 35 milyon dolarlık yıllık gelir 185 milyon dolara çıkartılmıştır.
"KANAL İSTANBUL İLE DÜNYANIN YENİ LOJİSTİK ÜSSÜ İSTANBUL OLACAKTIR"
Vizyon projemiz Kanal İstanbul ile birlikte hayata geçecek İstanbul Limanı, Airport City, Teknoloji Vadisi, akıllı şehirler ve lojistik üsler ile dünyanın yeni lojistik üssü İstanbul olacaktır. Türk bayraklı gemiler yapılan denetimlerde 2008 yılından bu yana Beyaz Liste’de yer almaktadır. Dijitalleşen denizcilik hizmetleriyle sektörün ihtiyaçlarını karşılıyoruz, bu kapsamda e-devlet’i denizcilik işlemlerinde de kullanıyoruz. Mavi vatanımızdaki hak ve menfaatlerimiz kapsamında Doğu Akdeniz'de etkinliğimizin artırılması amacıyla KKTC’de kurulacak olan Doğu Akdeniz Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi Projesi’nde çalışmalarımız devam ediyor. Ulusal Deniz Emniyeti Başkanlığı’mızca denizlerimizde emniyet sağlanmakta, deniz kirliliğine hızlıca müdahale edilmektedir. Denizcilerimizin güvenliği için en hızlı çözümleri devreye alıyoruz. Türk Arama Kurtarma Sahamızı, Mavi Vatan doktrininde belirlenen sınırlara kadar genişlettik.
Önümüzdeki dönemde genişbant internet hizmetini her eve ulaştırılacağız. Genişbant abone sayımızın 2028 yılında 112 milyona, mobil abone sayımızın ise 102 milyona ulaşmasını hedefliyoruz. Bakanlığımız koordinesinde 2008 yılında başlatılan ve Türksat tarafından işletilmeye devam eden e-Devlet Kapısı’nı kullanan kişi sayısı 64 milyona yaklaştı. Binden fazla kurumun 7 bin 410 hizmetini vatandaşlarımıza elektronik ortamda sunuyoruz. Uçtan Uca Yerli ve Millî 5G Haberleşme Şebekesi Projesi ile elektronik haberleşme altyapısında dışa bağımlılığımızı ortadan kaldırmak istiyoruz. Aralarında İstanbul, Ankara, İzmir, Edirne ve Kocaeli’nin de bulunduğu 25 farklı lokasyonda 5G şebekesi, verilen izinlere göre denenmektedir. İstanbul Havalimanı’nda 3 operatörümüz tarafından 5G hizmeti sunulmaya başlanmıştır.
"TÜRKSAT 6A UYDUMUZU 2024 YILI HAZİRAN AYINDA FIRLATMAYI HEDEFLİYORUZ"
Evrensel hizmet projeleri kapsamında bugüne kadar 4 bin 672 yerleşim yerine ilaveten bin 100 yerleşim yerine daha hizmet götüreceğiz. Yerli ve milli ULAK 4.5G baz istasyonlarımızın ticari şebekelerde yaygınlaştırılması çalışmaları devam etmektedir. Bir diğer yenilikçi yaklaşımımız olan ALO 123 Talep Yönetim Sistemi ile ulaştırma alanında yaşanan erişim zorluklarını ortadan kaldırdık. Türksat 1A ile başlayan uzay serüvenimiz, Türksat 5A ve 5B uydularımızla birlikte haberleşme kabiliyetimiz önemli bir gelişme kaydetmiştir. Yerli ve milli imkanlar ile geliştirerek üretimini tamamladığımız Türksat 6A uydumuzu 2024 yılı haziran ayında fırlatmayı hedefliyoruz. Daha önce kapsamadığımız Hindistan, Tayland, Malezya gibi uzak coğrafyalara da hizmet verme imkanına ulaşacağız. Böylece bant genişliği ve veri transfer kapasitemiz artacak.”
