“Yaşam Alanlarında “Beton Santrali” İstemiyoruz” “Yaşam Alanlarında “Beton Santrali” İstemiyoruz”

Samandağ Kadın Yaşam Merkezi Psikoloğu Nurseli Çapar, çocukların neden yalan söylediği ve ebeveynlerin bu konuda neler yapabileceklerini anlattı.
Psikolog Nurseli Çapar, ebeveynlerin öncelikle çocuklarının hangi yaş grubunda olduğunun önemli olduğunu, ayrıca öykü uydurması ve taklit oyununun yalanla karıştırmaması gerektiğini belirtti.
Psikolog Çapar, özellikle anne ve babaları uyararak, yalancı olarak etiketlenen çocukların yalan söylemeye daha yatkın olabileceğini vurgulayarak şu ifadelere yer verdi:
Çoğu aile çocukların asla yalan söylemeyeceğini düşünür. Ancak durum böyle midir?
Çocuğun yalana başvurduğu için davranış bozukluğu vardır kanısına varmadan önce çocuğun yaş grubuna ve yalana neden başvurduğuna bakılmalıdır. Okul öncesi yani 0-6 yaş arası çocukların hayal gücü geniştir. Olmayan şeyleri olmuş gibi anlatabilirler. Bu durum yalan söylemekten farklıdır ve engellenmemelidir. Öykü uydurma ve taklit oyunu yalan ile karıştırılmamalıdır. Çocukların yalan söyleme nedenlerine baktığımızda cezadan kaçmak, sevdiği kişiyi üzmemek, dikkat çekmek, istediği şeyi elde etmek ya da arkadaşını cezadan korumak en çok rastlanan nedenler arasındadır. Yetişkin dünyasındaki yalan ile çocukların söylediği yalanlar birbirlerinden farklıdır.
Aileler çocukların yalan söylemeyip dürüst olmaları konusunda çok ısrarcıdırlar ve çocukların üzerine fazlaca gidebilmektedirler. Dürüstlük çocuklarda zamanla gelişen bir süreçtir. Aileler çocuğa yalan söylediğini kanıtlamaya çalışmamalıdır. Çocuğun yalan söylediği fark edildiğinde öncelikle bulunduğu yaş grubuna göre öykü uydurma ya da taklit oyunu olup olmadığına bakılmalı ardından çocuğu cezalandırmak ya da büyük tepkiler vermek yerine çocukla sakince konuşup ne zaman doğru söylediğini anlayamadığınızı ifade edilmelidir. Büyük tepkiler vermek çocuğun cezadan ve tepkilerden kaçmak için daha fazla yalan söylemesine sebep olabilir. Bu dönemde ailelerin yalana verdiği tepkiler, çocuğun ileriki yaşlarda yalana başvurma ihtimalini etkilemektedir. 
Çocuğun yalan söylediğini fark edersek nasıl davranmalıyız?
Olumsuz davranışları cezalandırmak yerine olumlu davranışın nasıl sonuçlar doğuracağını açıklayın.
Yalanın ardından aşırı sorgulama yapmak, çocuğun bu duygudan kaçmak için savunma mekanizması olarak yalan söylemesine yol açabilir. Bu nedenle sorgulamak yerine yalanın yaratacağı olumsuzlukları çocuğa açıklamak daha sağlıklı olacaktır.
Yalan söyleyen çocuğa şiddet uygulamak ya da cezalandırmak da yalanın pekişmesine sebep olabilir.
Çocuğunuzun yalan söylediğini fark ettiğinizde onu cezalandırmak yerine yalanın sonuçlarını yaşamasını, sorumluluğunu almasını sağlayın.
Çocuğu “yalancı” olarak etiketlemekten kaçının. Yalancı olarak etiketlenen çocuk yalan söylemeye daha yatkın olabilir.
Çocuklarda görmek istemediğiniz davranışları kendiniz de sergilemeyin.
Çocuklar ne yapmaması gerektiğini anlar ancak ne yapması gerektiğini anlayamaz bu nedenle onu anladığınızı hissettirip olumlu alternatifler bulmasına yardımcı olun.
Çocuklarda olumlu davranış oluşumu uzun bir süreçtir. Bu süreçte istikrarlı olmak gerekir. Bu süreci yönetmekte zorlanıyorsanız uzman desteği almak süreci daha kolay atlatmanızı sağlayabilir.
Foto-Haber: Neslihan Sağaltıcı
 

Editör: Nezahat Fırıncıoğulları